خروج شعر المعز، خروج موضوعی است یا حکمی؟

بحث ضمنی: در کلمات شیخ صدوق شعر المعز از عدم جواز وصل شعر به شعر خارج شده بود، در عبارت شیخ مفید خارج نشده بود اما عبارت او مشعر به آن بود و شیخ طوسی میان عبارت مفید و شیخ صدوق جمع کرد. متأخرین شیخ توضیح داده‌اند که موی بز در کلمات شیخ طوسی قید موضوعی است. یعنی با شعر المعز تدلیس حاصل نمی‌شود و این مهم است که ما یک قید را حکمی بگیریم یا موضوعی؟ اگر با شعر المعز تدلیس شد آن هم اشکال دارد این در فقه خیلی کاربرد دارد که قیود موضوعی هستند یا حکمی؟ شیخ طوسی هم عبارت شیخ مفید را به کار برده و هم استثنای شیخ صدوق را و علمای متأخر قید شیخ طوسی را بر قید موضوعی حمل کرده‌اند، سؤال این است که ما این را چطور بفهمیم؟ پاسخ این است که ما نسبت به شیخ صدوق قید حکمی می‌فهمیم. آن‌ها شأن ائمه ع را شأن حکم می‌دانند مگر این که به قرینه‌ای خلاف آن ثابت شود. شعر المعز فلا بأس دلیلی ندارد که موضوعی بگیریم. نتیجه این است که وصل شعر به شعر تعبدا جایز نیست و وصل موی بز تعبدا جایز است؛ در نتیجه وصل شعر به شعر چه تدلیس باشد و چه نباشد جایز نیست و وصل شعر المعز چه تدلیس باشد و چه نباشد جایز است. شیخ طوسی شعر معز را کلاً خارج کرد. اما ایشان کارش روشن نیست چون اگر تعبد است نباید حمل بر تدلیس کرد. اگر ما فتوای شیخ صدوق را گرفتیم وصل شعر مطلقا جایز است، اگر عبارت شیخ مفید را گرفتیم وصل شعر معز در صورت عدم تدلیس جایز است و عبارت شیخ طوسی مبهم است. 

صفحه قبلی صفحه بعدی فهرست کتاب